Salariskloof tussen mannen en vrouwen in Nederland blijft groeien

Uit recent onderzoek van Intermediair en Nyenrode Business Universiteit blijkt dat het verschil in salaris tussen mannen en vrouwen in Nederland de afgelopen twee jaar is toegenomen, schrijft NOS. Deze kloof, die nu gemiddeld 7,4 procent bedraagt, was twee jaar geleden nog 5 procent.

Sindsdien heeft 70 procent van de werkenden een salarisverhoging gekregen, maar opvallend genoeg hebben mannen hier meer van geprofiteerd dan vrouwen. Mannen zagen hun salaris gemiddeld met 16 procent stijgen, terwijl vrouwen het moesten doen met een stijging van slechts 9 procent.

Waar begint het verschil?

Volgens Jaap van Muijen, onderzoeker bij Nyenrode, begint de loonkloof vaak al bij de startpositie. Binnen dezelfde salarisschaal beginnen mannen vaak met een hoger startsalaris dan vrouwen. Dit legt de basis voor de latere loonverschillen.

Een andere belangrijke factor die Van Muijen noemt, is de onderbreking van werk bij vrouwen. Vrouwen nemen vaker dan mannen een periode vrij of werken minder vanwege de zorg voor kinderen of mantelzorg. Hierdoor missen ze kansen voor gesprekken over loopbaanontwikkeling en salarisverhogingen.

Waarom groeit de kloof?

Waarom het verschil in salaris tussen mannen en vrouwen de afgelopen twee jaar groter is geworden, is niet eenvoudig te verklaren. Van Muijen vermoedt dat de sterke algemene loonstijgingen een rol spelen. Als je als vrouw al iets lager in salarisschaal begint dan een man en iedereen krijgt bijvoorbeeld 10 tot 14 procent erbij, dan groeit het verschil. Een procentuele stijging betekent immers een grotere stijging in absolute bedragen voor hoger ingeschaalde functies.

Ook suggereert hij dat salarisonderhandelingen een rol kunnen spelen. Mogelijk hebben mannen zich tijdens deze onderhandelingen assertiever opgesteld dan vrouwen.

Verantwoordelijkheid van werkgevers

Het is belangrijk op te merken dat deze bevindingen niet moeten worden gebruikt om te beweren dat vrouwen harder moeten onderhandelen. Van Muijen benadrukt dat het de verantwoordelijkheid van werkgevers is om ervoor te zorgen dat lonen binnen een bedrijf of organisatie eerlijk worden verdeeld.

Gecorrigeerde loonverschillen

Het onderzoek heeft de loonkloof gecorrigeerd voor verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van opleiding, aantal gewerkte uren, leeftijd, werkervaring, functie, woonplaats en branche.

Interessant is dat de salariskloof tussen mannen en vrouwen zowel bij theoretisch als praktisch opgeleide werknemers groeit. Over het algemeen verdienen theoretisch opgeleiden meer dan praktisch opgeleiden.

Van Muijen wijst erop dat theoretisch opgeleide mannen vaak optimaal gebruikmaken van aanvullende arbeidsvoorwaarden, zoals bonussen, een bedrijfsauto en andere regelingen die hun nettoloon positief beïnvloeden.

Het onderzoek laat zien dat bij praktisch opgeleide werknemers het salaris in toenemende mate onvoldoende is om de maandelijkse kosten te dekken. Dit geldt voor zowel 20 procent van de fulltime eenverdieners als 18 procent van de tweeverdieners.

Een ander perspectief

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt ook toezicht op het loonverschil tussen mannen en vrouwen. Het meest recente cijfer van het CBS, uit 2022, laat nog steeds een daling van de loonkloof zien. Het ongecorrigeerde loonverschil bedroeg toen iets minder dan 13 procent. Dit betekent dat het gemiddelde uurloon van vrouwen bijna 13 procent lager was dan dat van mannen. Volgens het CBS is de loonkloof sinds 1995 gestaag afgenomen met gemiddeld 0,5 procentpunt per jaar, en dit was ook het geval in 2022.

Het CBS publiceert ook om de twee jaar een gecorrigeerde loonkloof, waarbij rekening wordt gehouden met verschillen in leeftijd, onderwijsniveau, beroepsniveau en functie. Het meest recente cijfer, van 2020, toont een loonverschil van 6 procent in het bedrijfsleven en 3 procent bij de overheid. In beide sectoren was dit verschil kleiner dan in 2018, toen het respectievelijk 7 procent en 4 procent was.