Alles voor de arbeidsdeskundige
Succes heb je zelf in de hand, falen is je eigen schuld. Socioloog Judith Elshout ontdekte dat dat sentiment langdurig werklozen flink dwars zit. “Het kost hen veel moeite om hun eigenwaarde niet te verliezen”, aldus Elshout, die onlangs aan de UvA promoveerde op onderzoek naar ervaringen van werklozen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.
Langdurig werklozen wringen zich in allerlei bochten om zichzelf niet de schuld te geven van hun situatie. Voor haar onderzoek interviewde ze 56 veelal laagopgeleide, langdurig werklozen om te doorgronden hoe ze zich staande houden in de prestatiesamenleving. Het meest verrast was Elshout door de manier waarop haar deelnemers tegen geldelijke beloning aankeken. “Het idee van salaris was ontzettend belangrijk voor hen. Niet zo zeer om van rond te komen - ze hadden nu immers vaak een uitkering die niet veel lager was dan wat ze in bijvoorbeeld een fabriek zouden verdienen. Het was vooral de gedachte dat iemand een beetje moest lijden om hen dat geld uit te betalen. Het offer dat een werkgever brengt drukt een zekere waardering uit, waar het aan ontbreekt bij het onbetaalde werk in een activeringsprogramma. Elshout hoopt dat haar proefschrift bijdraagt aan een mentaliteitsverandering in Nederland. “Nu heerst vaak het idee dat werklozen luie uitkeringstrekkers zijn. Maar dat strookt niet met de sentimenten die ik aantrof. Mensen willen dolgraag aan de slag en worstelen enorm met hun werkloosheid en de veroordeling die ze daardoor ervaren. Ik vind dat ze meer begrip en compassie verdienen.”