Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC)
Toelichting
Het groepsproces kan gebruikt worden om individuele ontwikkeling te realiseren. Vooral in het begin van de opleiding kan het alle kanten opgaan. De posities in de groep worden dan ingenomen. Oplopende emoties, conflicten en competitie zijn niet denkbeeldig. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor veiligheid in de groep. Cliënten ontdekken dan dat ze niet alleen staan in hun ongemak over bepaalde zaken en de belemmering wordt minder belangrijk. De begeleider kan dit proces ondersteunen.
Er kunnen conflicten en misverstanden ontstaan door verschillen in de groep. Daarom is het van belang om de verschillen te normaliseren. Het is normaal dat niet iedereen dezelfde betekenis aan een woord of een gebeurtenis geeft. Iedereen is wel in dezelfde tijd opgegroeid maar zat op een andere plek. Dit erkennen is voor deze doelgroep heel ingewikkeld, maar uiteindelijk zal het lukken. Dan is de angel die tot misverstanden kan leiden eruit.
Het komt ook nogal eens voor dat studenten vriendjes van elkaar ‘afpakken’. De groepsbegeleider kan ervoor zorgen dat het vriendje de vijand wordt. Als de groep bedreigd wordt door iemand van buiten, sluiten namelijk de rijen. Die groepsdynamiek blijkt in de praktijk heel sterk te zijn.
Tegen het einde van de opleiding ontstaat er binnen de groep een ‘steunsysteem’, dat ervoor zorgt dat iedereen kan slagen. Er ontstaan koppeltjes waarbij de ene student de ander erdoorheen trekt. De begeleider kan de groep actief betrekken bij een probleem van iemand uit de groep, zoals een onverwachtse zwangerschap. Medestudenten dragen dan bij aan het creëren van ruimte om de opleiding te afmaken.
Cliënten maken overigens niet alleen deel uit van een groep in de opleiding, maar bijvoorbeeld ook op het werk, het gezin of bij een groepsintake.
KADER 7.3 WERKINSTRUCTIES
Communiceer gelijkwaardig: ga zitten en communiceer op oogniveau, laat je bij de voornaam noemen, trek geen duur pak aan, etc.
Breng structuur aan in het gesprek en wees duidelijk over het gespreksonderwerp. Maak gebruik van de kracht van de herhaling.
Zorg dat het veilig is voor iedereen in de groep. Wees er voortdurend alert op dat iemand niet buiten de groep komt te staan.
Verbied over elkaar communiceren via social media. Dit om eventueel pesten aan te pakken. Zorg ervoor dat de docent dit ook verbiedt.
Normaliseer de verschillen. Leg uit dat het normaal is dat we bij dezelfde gebeurtenis of hetzelfde woord een verschillende ervaring hebben.
Bespreek onderlinge controverses volgens de wetten van groepsdynamica. Zo kun je ervoor zorgen dat het veilig blijft. Krijg je er de vinger niet achter, blijf dan zo lang als nodig extra aanwezig in de lesgroep.
Betrek de groep bij het zoeken naar oplossingen voor individuele problemen. Op die manier kun je voor de cliënt soms ook ruimte creëren om de opleiding af te maken.